Nguồn gốc khái niệm Tin vịt

Tại châu Âu hiện có những lý giải khác nhau về nguồn phát sinh thuật ngữ tin vịt. Dưới đây là những lý giải có lý nhất.

N.T.

Phần lớn thừa nhận hợp lý nhất, là thuật ngữ khởi nguồn từ việc báo giới châu Âu hồi thế kỷ 17 đưa ra những tin để giải trí có ghi chú ở cuối là "NT", viết tắt của tiếng Latin non testatum: không thẩm tra, hoặc tiếng Anh: not testified, hoặc not true: không thật. Sau đó người ta nhận ra phát âm của "NT" là "ente" và trong tiếng Đức có nghĩa là "vịt", từ đó ra đời thuật ngữ "báo vịt" (Zeitungsente), dịch lại sang tiếng Pháp là "canard".[2][3]

Vịt xanh

Theo thuyết của Anh em Grimm, thì Martin Luther [note 1] trong một bài phát biểu đã sử dụng phép ẩn dụ "vịt xanh" (tiếng Đức: blau Ente) để mô tả một "học thuyết sai lầm", trong câu "So kömpts doch endlich dahin, das an stat des evangelii und seiner auslegung widerumb von blaw enten gepredigt wird.". (Do đó cuối cùng thay vì giảng dạy tin tức tốt lành (phúc âm) và giải thích ý nghĩa của nó, lại truyền bá những con vịt xanh (tức học thuyết sai lầm hay dị giáo).). Sau này từ xanh bị bỏ đi.[2]

Bài báo về chú vịt sát thủ

Nhà báo người Bỉ Robert Cornelissen tiến hành kiểm tra mức độ cả tin của công chúng bằng cách đưa ra một bài viết về tính phàm ăn của vịt. Ông mô tả đã cho một chú vịt ăn thịt 19 đồng loại bằng cách cắt nhỏ thành từng miếng. Người đọc đã chỉ nói đó là hiện tượng đáng kinh ngạc. Sau một thời gian tác giả đã rút bài báo. Kể từ đó bất kỳ thông tin không chính xác mà xuất hiện trên báo chí được gọi là "vịt báo" [4].

Bán nửa con vịt

Làng báo Pháp hồi thế kỷ 19 sử dụng vịt với các đoạn "vendre des canards à moitié" (bán nửa con vịt) hay "donner des canards" (cho con vịt) để diễn tả sự lừa dối hoặc không nói đủ sự thật [5]. Những diễn đạt này ra đời sau thuật ngữ NT nên có thể chỉ là hậu duệ của NT.

Bản vẽ về đời sống trên Mặt Trăng.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Tin vịt http://en.ejo.ch/476/ethics/fakes-in-journalism http://www.asnailsodyssey.com/LEARNABOUT/OCTOPUS/o... http://www.cnn.com/2009/US/04/01/april.fools.prank... http://listverse.com/2008/04/09/top-10-scientific-... http://www.zeit.de/2002/52/stimmts_zeitungsente http://www.clarku.edu/~piltdown/map_expose/chain_o... http://ngoisao.net/tin-tuc/thoi-cuoc/chuyen-la/bac... http://vnexpress.net/tin-tuc/khoa-hoc/moi-truong/x... http://vnexpress.net/tin-tuc/thoi-su/chua-phat-hie... http://vnexpress.net/tin-tuc/thoi-su/tich-thu-trun...